Bổ dưỡng nhưng ít gây béo phì

Nấm có thể xem là thực phẩm đầu tiên của loài người và Hypocrate là thầy thuốc Hy Lạp đầu tiên đã hướng dẫn cách sử dụng nấm trong y học.

100g nấm cung cấp 15kcalo. Nấm chứa 89% nước nên giúp giảm đói, lại có 3% chất xơ và 2% protein nên giúp vận chuyển, điều hòa thức ăn trong đường ruột. Nấm còn giàu chất khoáng và vi lượng tố như kali, phosphor, sắt, selenium không thể thiếu trong các hoạt động chức năng của tế bào. Nấm chứa nhiều vitamin nhóm B, nhất là vitamin B12, riboflavin - những loại vitamin không thể thiếu trong sự phát triển và tăng trưởng; vitamin E là chất chống oxy hóa, chống lão hóa tế bào và vitamin K giúp cho tuần hoàn máu.

Một số loại nấm còn chứa nhiều chất bổ dưỡng đặc biệt nên được đánh giá là đặc sản như nấm hương, nấm bào ngư. Nấm hương có đặc tính sinh nhiệt thấp, ít đường, ít cholesterol nên cần cho những người béo phì, đái tháo đường, cao huyết áp. Theo công trình nghiên cứu của Chihara, Sudirman cùng cộng sự (1990-1996) thì nấm hương (Shiitake) ngoài giá trị thực phẩm cao cấp với thành phần dinh dưỡng cao và hương vị hấp dẫn còn có hoạt tính kháng khuẩn, kháng virus, kháng nấm bệnh và kháng ký sinh trùng nhờ hoạt chất lentinan.

Các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học Nhật Bản (Mizuno, Chihara, Yamamoto và cộng sự ) xác định rằng nấm hương còn có các tác dụng như:

- Làm giảm cholesterol xấu trong máu.

- Chống ung thư bằng cách gia tăng hoạt động đại thực bào chống ung thư, nhất là ung thư dạ dày và đã được chế tạo thành thuốc tiêm. Theo Taguchi (1987), việc kết hợp tiêm Letinan với uống Tegafur uracil sẽ kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân ung thư dạ dày và cả ung thư ruột già.

- Chống virus: Yamamoto và cộng sự xác định polysaccharid mang mã số JSL-18 của nấm có khả năng hoạt hóa đại thực bào, tăng cường tiết Interleukin 6 chống virus Sendai trong môi trường thử nghiệm. Ngoài ra, hoạt chất lentinan còn đang được nghiên cứu thêm về khả năng chống HIV-1, giảm độc tính thuốc AZT trị HIV cũng như khả năng gây ức chế việc sao chép ngược của HIV/AIDS.

Nấm bào ngư có tác dụng tăng cường sinh lực nhờ thành phần protein cao với nhiều amino acid thiết yếu như acid glutamic, valin, isoleucin, threonin. Nấm bào ngư còn chứa chất kháng sinh pleurotin ức chế được vi khuẩn Gram +.

Đề phòng ngộ độc nấm

Khi dùng nấm cần chú ý:

- Không nên thu hái nấm khi chưa xác định rõ loại nấm; không nên hái các loại nấm có màu sắc đẹp, sặc sỡ.

- Khi mua, nên chọn cây nấm toàn vẹn và sạch. Nấm tươi chỉ nên giữ tối đa vài ngày trong tủ lạnh.

- Các triệu chứng ngộ độc có thể xảy ra sau 6 giờ ăn nấm, thường là nhức đầu, nôn ói, tiêu chảy, đau bụng. Khi nạn nhân xuất hiện một trong những triệu chứng trên, cần làm cho nạn nhân nôn ói để thải bớt chất độc chưa thấm vào máu và đưa đi khám tại các cơ sở y tế để được giải độc, nhớ mang theo thực phẩm chứa nấm còn lại để xét nghiệm loại nấm và độc chất gây độc.

Theo DS Trương Tất Thọ